اادر خدمت اصلاح الگوی مصرف

سایت اطلاع رسانی اسفندیار عباسی

اطلاع رسانی               آموزش               پشتیبانی               صفحه اصلی

خدمات اطلاع رسانی توسعه محلی   

بازگشت به

اصلاح الگوی مصرف و دانش بومی  

ساخت و ساز با فناوریِ اَبَرخِشت در ایران

     ااااانمای بزرگتر

ساخت و ساز با ابرخشت، که ریشه در معماری کهنِ ایران دارد، به سرعت در جهان در حال گسترش است. اگر چه در ابتدا این فناوری به منظور ساخت سرپناه اضطراری برای اسکان بازماندگان زلزله ابداع گردید، اما هم اکنون به عنوان راهکاری ارزان و ایمن برای ساخت مسکن دائم شناخته می شود. تصویر بالا از ماکت یک خانه سه اطاقه + آشپزخانه + دو سرویس بهداشتی در مراحل پایانی سفتکاری گرفته شده است. طراحی این خانه پس از مشارکت فکری با اهالی روستایی در خراسان رضوی انجام  گردید. طراحی و ساخت با ابرخشت مصداقی گویا برای پدیده ای است موسوم به یکپارچه سازی دانش که در آن علم و فناوریِ روز با دانش بومی و ارزش های فرهنگی جوامع ترکیب می  شود تا فناوریِ مناسبی برای بالا بردن کیفیت زندگی در شرایط کنونی فراهم گردد. بیشتر بخوانید  نتبیتسنت سیت نیت سنیت سنتی ستی نستی نست یسییت

بازسازی روستاهای زلزله زده با طراحی بومی

نمای بزرگتر تیت تی

زلزله های پیاپی اخیر در جنوب و جنوب شرق ایران اهمیت ایمنی در خانه سازی را بیش از پیش برجسته کرده است. مادامی که هیچ مصالحی قادر به ارائه خانه سازیِ صد در صد مقاوم در برابر زلزله نیست، با طراحی هوشمندانه می توان به این ایده آل نزدیک تر شد. بیشتر بخوانید بتس تبی نت  بتست سنتنسیت سنیتنس ینسی تنسی

خانه سازی ارزان و ایمن در روستا

علاجی که فقط یک مسئله را چاره کند پایدار نیست. گاه معرفی یک فناوری مناسب می تواند شرایطی مسئله ساز و نامطلوب را به شرایطی سرشار از فرصت بدل کند. به موجب اجرای طرح «خانه، خانواده، امید، کار»، جوانان جویای کار در روستا می توانند با  استفاده از فناوری مناسب ساخت و ساز، با بهره گیری از علم مهندسی روز، با هزینه ای بسیار اندک، صاحب خانه شوند، خانواده تشکیل دهند و با کسب آموزش های لازم اقدام به ایجاد کسب و کار جدید مشخصا برای رفع دیگر مسایل روستا کنند. بیشتر بخوانید.  . به موجب طرح بالا، ساختنِ نهادی

استفاده از مصالح بومی، خانه سازی را ارزان، مقاوم و از نظر اقلیمی مناسب می کند. به نقل از مهندس نادر خلیلی، طراح این خانۀ یک طبقه و چهار خوابه، هزینه ساخت مسکن نباید خانواده ها را راهی بانک کند.  بیشتر بخوانیدننت نتن تینت سن تی سنت ت مد

استفاده از طاق و گنبد نه تنها بر زیبایی نماهای بیرونی و درونی می افزاید بلکه  سازنده را از تیر فلزی یا چوبی بی نیاز می کند. بیشتر بخوانید دتیتین تس نتنت ینت سنت یسنتی

این خانه دو طبقه با خشت ساخته شده  است.ا

خانه سازی غربی که در جهان عمومیت یافته غالبا گران، بدعایق و نازیباست.ا

حذفِ روبنا موجب اتلاف انرژی می شود. دلیل حذف روبنا گرانی مصالح و هزینه اجراست.ا

بسیاری از خانه ها سال ها بدون روبنا باقی می ماند. گسترش الگویِ اجباری مصرفِ بالای انرژی و نازیبایی محله ها نتیجه ساختمان سازیِ مدل غربی است.ا  

چرا خانه سازی بیاموزیم؟ 

رخداد زلزله های مهیب در آسیای مرکزی و سونامی های بی سابقه در آسیا، تغییرات آب و هوایی و دیگر آسیب های زیست محیطیِ ساختۀ دست بشر را اینروزها بیشتر در کانون توجه جهانیان قرار داده است. در هر یک از این وقایع فاجعه بار ده ها هزار نفر جان می بازند و ظرف چند دقیقه یا ساعت، جوامع بسیاری از میان می روند. هزینه های گزافِ بازسازی که بر ملت ها و دولت ها تحمیل می شود بسیار گران و در حدی بی سابقه است. واکنش های نارسا در پاسخ به خرابی های ناشی از توفان های دریاییِ سواحل جنوبی آمریکا گواهی روشن بر این مدعاست. بیشتر بخوانید تبیتسنیت سنبت سنب سنبتسنتس بنسسبنتسبسبس

دانش بومی و الگوهای نوین پیشرفت در مسکن سازی

 مصالح صنعتی + هزینه حمل و نقل مصالح + وام مسکن  = گرانی مسکن

از منظر اصلاح الگوی مصرف و توسعه پایدار، یکی از ناموفق ترین جنبه های توسعه صنعتیِ غرب که در سایر نقاط جهان نیز رسوخ کرده ایجاد تقاضای کاذب در جامعۀ مصرف کننده به منظور گسترش و استمرارِ رونق اقتصادی است. بنا بر این خط مشی نادرست، اقتصاد کشورها در گرو مصرف هر چه بیشتر مردم از کالاهایی می شود که اصلا ضرورتی ندارد. تا پیش از جنگ جهانی دوم، برای ایجاد اشتغال و تحرک اقتصادی در آمریکا، پروژه های زیربنایی، محورِ اصلی برنامه ریزی توسعه قلمداد می شد. به همین جهت جاده سازی، سد سازی و دیگر پروژه های عظیم ملی توسط دولت فدرال اجرا می شد تا نه تنها صدها هزار نفر به کار گمارده شوند، بلکه چرخ صنایع زیربنایی کشور، از جمله فولاد، سیمان و ماشین آلات سنگین را نیز به حرکت در آورند. پس از جنگ جهانی دوم، این خط مشیِ ناپایدار با خط مشی ناپایدار دیگری جایگزین شد و آن تمرکز بر بازار مصرف به عنوان موتور محرکه اقتصاد کشور بود. برای عملی کردن این سیاست جدید، مسکن سازی، بسترِ مناسبی برای دامن زدن به خریداری و مصرف هر چه بیشتر مصالح و اسباب منزل در سطح کلان جامعه تشخیص داده شد. به عبارت دیگر، به جای اینکه داشتن سرپناه سالم، ایمن و ارزان از حقوق اساسی مردم شناخته شود، صاحب خانه شدنِ مردم، با بهره گیری از مصالح صنعتی و وام های بانکی، وسیله ای برای ایجاد رشد اقتصادی در جمیع بخش ها قرار گرفت.  ینننسدینسید سیندنسید سیندسیددر سدرمد سمدر مسدرسمد سمسدی ا

دقیقا همین الگوی مسرفانه در کشورهای در حال توسعه نیز بدون توجه به پیامدهای نامطلوب اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی آن به عاریه گرفته شده است. در قدیم، در فرهنگ های کهن دنیا، مردم از معماری با طرح های بومی و مصالح بومی برای خانه سازی استفاده می کردند و به لحاظ ارزان بودن این مصالح و بی نیازی از تسهیلات بانکی، خانه دار شدن آسان بود. اما حالا مسکن سازی و خانه دار شدن یکی از بزرگ ترین معضلات اقتصادی و اجتماعی جوامع بشری شده است. تعداد زیادی از جمعیت در جوامع مختلف توان خریداری مسکن را ندارند؛ و آن دسته از افراد که با وام بانکی صاحب خانه می شوند، سال ها در معرض خطر از دست دادن خانه خود به دلیل عدم توانایی بازپرداخت وام قرار می گیرند. این در صورتی است که با استفاده از فناوری های مناسب در ساخت و ساز می توان خانه هایی مقاوم و ارزان بدون نیاز به وام بانکی ساخت.تیتسنت ن سنت ینست ینس یتنست ینست نیت نست ینست ینست ینت سینت سنیت نسیت نسین سینس یت

از سوی دیگر، فاصله گرفتن از مصالح محلی موجب بالا رفتن مصرف انرژی نه تنها در تولید مصالح صنعتی مثل سیمان و فولاد، بلکه در قابل اسکان نگه داشتن خانه هاست. دیوارهای نازکِ امروزی در ایجاد عایق لازم جهت صرفه جویی در انرژی سرمایشی و گرمایشی در فصول مختلف سال، ناتوان است. پس صاحب خانه نه تنها سال ها مجبور به بازپرداخت وام مسکن است بلکه تا زمانی که در آن سکنی دارد متحمل هزینۀ اتلاف مقادیر عظیمی انرژی نیز می شود. به عبارت دیگر، استفاده از مصالح صنعتی در مسکن سازی در مقیاسی که شاهد آنیم، اتلاف انرژی را برای مصرف کنندگان اجباری می کند. علاوه بر اینها، کالایی شدن مسکن موجب شده است که این نیاز اساسی جوامع بشری به ابزاری برای سرمایه گذاری بدل شود که خود انگیزه ای اقتصادی برای افزایش قیمت سال به سال مسکن در جوامع به وجود آورده است.  دق سمتثد مصثت صثمت صثتتبسندیس مسید سمیدس یمد سیمدسصنتیندس ندی سنید

مفروضات زیر در مورد ساخت و ساز مسکن به این تفکر انجامیده است که استفاده از معماری جدید و مصالح صنعتی تنها راه مسکن سازی است. خوشبختانه، پژوهش دانش بومی و ظهور الگوهای نوین پیشرفت در مسکن سازی در جهان رو به فزونی است. تلاش پژوهشگران مستقل در این زمینه عملا بر این مفروضاتِ نادرست خط بطلان کشیده و نتیجتا راه را برای پذیرش الگوهای جایگزین برای خانه دار شدن مردم، از جمیع طبقات، در سراسر دنیا هموار کرده است. در این الگوهای نوین مسکن سازی، عایق کاری لازم جهت اجتناب از اتلاف انرژی لحاظ قرار گرفته شده است: یت سنتسن نست نیت نس نستینس ینست ین ستین سنی سنیت نست نس ن سینتسنی نیس

 ا- ساخت و ساز  با مصالح محلی فاقد ایمنی و استحکام لازم است.ا

ا- خانه دار شدن سرمایه گذاری بزرگی است و لذا ناگزیر باید از تسهیلات بانکی استفاده شود.ا

ا- روش های معماری غرب از نظر استحکام و دوام و مقاومت در برابر زمین لرزه مقاوم تر از معماری بومی است.ا

ا- خانه های مدل غربی زیباتر از خانه های سنتی است.ا

ا- خانه های مدل غربی از نظر صرفه جویی در انرژی برای سرمایش و گرمایش محیط برتر است.ا

با بهره گیری از فناوری های مناسب در ساخت و ساز ضمن برطرف کردن بحران مسکن می توان منابع مالی/بانکی، صنعتی و انرژی جوامع را در حوزه های دیگر اقتصادی و عمرانی به کار گرفت. فعالان و مؤسسات زیر در عمل نشان داده اند که با استفاده از مصالح محلی می توان خانه های ارزان، مقاوم، زیبا و از لحاظ مصرف انرژی بسیار برتر ساخت. این نمونه ها نشان می دهد که از لحاظ علمی و فناوری، مردم و دولت های جهان قادرند برای رسیدن به عدالت اجتماعی و اصلاح الگوی مصرف انرژی در جامعه خویش، از همین امروز اقدام به خانه سازی کنند. روش های معرفی شده در زیر به ویژه برای ساخت و ساز در شهرهای کوچک و روستاها ایده آل است. م بدون اینکه نیاز به .ابتنید سندی س ندی سنسد ینسد یسندسی  ندیندیدسیدمدسیددسیند نسیدسیند نسیندسنید سیند سنید نسدی سندیندسیند سیدسید

 ا- خانه سازی مقاوم، ایمن و ارزان با فرم های معماری کهن

ا- ساخت و ساز با خاک

ا- ساخت و ساز با کاه

ا- تشویق همه جانبه اصلاح الگوی مصرف با ساخت خانه های کوچک

ا ● خانه سازی مقاوم، ایمن و ارزان با فرم های معماری کهن

یکی از مهندسین معمارِ معاصر که توانست توجه همکاران خود را به عدالت اجتماعی و توانایی ایشان در خانه سازی با نازل ترین هزینه و  با کمترین فشار بر منابع طبیعی معطوف کند، نادر خلیلی است. او با بازآفرینی فرم های معماریِ کهنِ ایران زمین، از جمله طاق و گنبد، به نوآوری های قابل توجهی برای امروز و آینده بشریت دست یافت. نوآوری او در ساخت و ساز با «اََبَرخِشت»، مسکن سازی با خاک را عملا در هر اقلیمی، بدون استفاده از مواد و مصالح گرانی چون آهن، چوب و سیمان، میسر کرد. وی همچنین با الهام گیری از دانش بومی معماری سنتی ایران، روش های مؤثری برای صرفه جویی در انرژی برای سرمایش و گرمایش فضاهای داخلی ساختمان ابداع کرد. از دیگر جنبه های توانمندسازِ روش مهندس خلیلی این است که با اندک آموزش، مردم می توانند با دست خود برای خود خانه های مقاوم به زلزله بسازند. نوآوری های نادر خلیلی مورد توجه و تشویق سازمان ملل و دیگر سازمان های بین المللی قرار گرفته است. برای اطلاع بیشتر در مورد این معمار نوآور و تصاویری از بناهای طراحی شده توسط وی که در نقاط مختلف دنیا ساخته شده از سایت اینترنتی زیر بازدید کنید. در  دبندیدی مسد مید سمدی مسد سد سید مسید سیمدسیمدسیمدس

 Cal Earth    http://calearth.org/about/about-cal-earth.html

بالا

ا ● ساخت و ساز با خاک

 خاک مهیا ترین مصالح ساختمانی است. از این رو، در طی قرون، فناوریِ خاک تنوع و گسترش بسیار یافته است. از این جمله می توان به   ساخت و ساز با خشت، چینه، کاهگل و خاکِ کوبیده اشاره کرد. تعجب آور نیست که با افزایش هزینه های زیست محیطی و اقتصادی مرتبط با تولید، توزیع و کاربرد مصالح صنعتی، مثل الوار (در آمریکا)، سیمان، فلزات، شن و ماسه، توجه بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران به مطالعه و احیای شیوه های ساخت و ساز با خاک معطوف شده است. این شیوه ها به طور علمی و کاربردی در دانشگاه ها و دیگر مؤسسات تحقیقاتی مورد پژوهش، آزمایش، الگوسازی و آموزش قرار گرفته است. مراجعه به چهار سایت زیر، برای کسب اطلاع بیشتر در این مورد سودمند است. دی  سدیت وسی ودس یوس ید س  دید ینت سنتنست نیتنسی نس ود یسی دو د سی

Auroville Earth Institute     http://www.earth-auroville.com 

 مؤسسه اُرُویل در هند از مراکز مشهور مطالعات معماری در عصر نوین است که ساخت و ساز با خاک را به طور علمی بررسی کرده و در اختیار علاقمندان در سراسر جهان قرار می دهد. آدرس اینترنتی بالا به صفحه اصلی سایت این مؤسسه تعلق دارد و آدرس زیر متعلق به تشریح سه مطالعه موردی برای توجه کارشناسان و سیاستگذاران است. لطفا از این صفحات دیدن کنید. ددید سدی سودی سودیسوسدو سدیسودیئدصمندبی

World case studies    http://www.earth-auroville.com/index.php?nav=case_studies&lang_code=en

دانشگاهِ فناوریِ سیدنی در استرالیا نیز از مراکز مطالعه ساخت و ساز با خاک است. دو آدرس اینترنتی زیر، یکی به مقالات علمیِ منتشر شده توسط این دانشگاه و دیگری به سیاهه مفصلی از مؤسسات علمی و کاربردی مشابه در سراسر دنیا تعلق دارد. ستنتی سنت یستنیت سنت ینستنست ینستینس ی سسیسیت که در این زمینه صاحبنظر اند. ددزدیدسدیسمدی س

Earth Building Research Forum at the University of Technology Sydny     http://www.dab.uts.edu.au/ebrf/research/articles.html

Earth Building Research Forum - Links http://www.dab.uts.edu.au/ebrf/links/index.html 

بالا

ا ● ساخت و ساز با کاه

ساختمان سازی با کاه الهام گرفته از معماری بومی در مناطق زراعی دنیاست، مکان هایی که در آن کاه گندم، جو یا برنج به وفور یافت می شود. سازندگان خانه های کاهی، به لحاظ سرعتِ ساخت و عایق کاری بی نظیر کاه در بنای دیوارهای ضخیم، از گسترده ترین شبکه های ساخت و ساز نوین در جهان است. برای اطلاع بیشتر در مورد چگونگی ساخت و ساز با کاه و نمونه تصاویر خانه های زیبای ساخته شده از این طریق به سایت های اینترنتی زیر مراجعه کنید. سدیدس مید مسید مسدمی دس مند یسم یس مد یس مدیستتشکیل شرکت های

The Australian Straw Bale Building Association    www.ausbale.org/fusion/photogallery.php

- The Straw Bale Construction Book http://en.wikibooks.org/wiki/Straw_Bale_Construction 

بالا

ا ● تشویق همه جانبه اصلاح الگوی مصرف با ساخت خانه های کوچک

خانه کوچک یعنی مصرفِ کمتر از همه نظر. از مصالح ساختمانی و لوله آب و سیم برق و لوله بخاری و تهویه گرفته تا وسایل گرما زا و سرما زا، در و پنجره، اسباب و اثاث خانه و مواد شوینده برای حفظ نظافت آن. به عبارت دیگر، در خانه های کوچک، محیط برای مصرف بهینه و پرهیز از اسراف مهیا تر است. اگر چه به لحاظ گسترش الگوی مسکن سازی و مصرف غربی در کشورها، بزرگی خانه و کثرت متعلقات آن نشانه توانمندی اقتصادی و «پیشرفت» صاحب خانه محسوب می شود، اما با گسترش هرچه بیشتر آگاهی عامه مردم در مورد ضرورت و عقلانی بودن اصلاح الگوی مصرف برای حفظ منابع طبیعی برای نسل های آینده، امروزه زندگی در خانه های کوچک نشانه آگاهی و وجدانِ اجتماعی و زیست محیطی صاحبان آنها به شمار می رود. گرایش به خانه سازی کوچک در غرب ناشی از این تحول فکری در ارزش های اجتماعی و فرهنگی است که نظر بسیاری از مردم در این کشورها را مجددا متوجه الگوهای خانه سازی سنتی در فرهنگ های کهن جهان کرده است. برای اطلاع بیشتر در مورد این نهضت رو به رشد به صفحه خانه سازیِ کوچک این سایت و به سایت زیر مراجعه نمایید.  نیتیتنس نت نتسینتس نیتسنیتنسیت نت نت سنتی سن یت نتسی نتسی سی دمسد یم سد مسید مسید  د

Small House Society    http://www.resourcesforlife.com/small-house-society/resources

بالا