بورس: سیستمی برای نفوذ، چپاول و چیرگی

اتاق مطالعه

آسیب شناسی شکاف اطلاعاتی در جوامع

مادامی که کشورهای مستقل برای حفظ امنیت و تمامیت ارضی، به تقویت نیروهای امنیتی و نظامی خود می اندیشیده اند، نفوذِ سلطه و تداوم چپاول سرزمینی به دست بیگانگان از طریق تشویق شرکت های سهامی عام و استقرار سیستم خرید و فروش سهام این شرکت ها در تالارهای بورس گسترش و عمق بیشتری یافته است. در ظاهر، آحاد مردم از طریق تالارهای بورس قادر شده اند در توسعه صنایع ملی خود سرمایه گذاری کنند، و در عوض، از سود حاصل از رشد و توسعه این صنایع بهره مند گردند. اما در واقع، قوانین سرمایه گذاری مستقیم مرتبط با بورس به افراد و شرکت های خارجی نیز اجازه داده است که برای خریداری سهام شرکت های داخلی اقدام کنند. در نظام کنونی جهان که با نام «نئولیبرالیسم» شناخته می شود، بورس سهام در واقع سیستمی فریبکارانه است که برای گشودن مرزهای کشورها به روی سرمایه گذاران بزرگ خارجی طراحی شده است.ا

اما چه ایرادی دارد که سرمایه گذاران خارجی بتوانند به رشد و شکوفایی صنایع داخلی کمک کنند؟ ایراد کار در اینجاست که سرمایه گذاری خارجی در بورس سهام، به سرمایه گذاران بزرگ اجازه می دهد که در هدایت شرکت های داخلی به نفع خود نفوذ کنند. میزان سرمایه گذاری سهامداران بزرگ خارجی به حدی است که به ایشان اجازه می دهد که با رأی بالای خود، بر هیئت مدیرۀ شرکت های سهامیِ داخلی اثرگذار باشند در صورتی که سهامداران خرد داخلی هرگز چنین تأثیری ندارند. مثلاً اگر چند شرکت سرمایه گذاری بزرگ، در مجموع، 50 یا 60 درصد کل سهام یک شرکت داخلیِ کشوری مستقل را خریداری کنند، مدیران شرکت مورد نظر نمی توانند نسبت به خواسته های این چند سهامدار بزرگ بی تفاوت بمانند و خلاف منافع و آرمان های ملی خود عمل نکنند.1

اما آیا نمی توان میزان نفوذ این سرمایه گذاران خارجی را با تعیین سقفِ سرمایه گذاری (به مثلاً 5 یا 10 درصد) محدود و از این طریق استقلال مدیران شرکت های داخلی را در تصمیم گیری های خود حفظ کرد و در نتیجه، عملکرد صنایع و معادنِ کشور را در راستای منافع و آرمان های ملی نگه داشت؟ بله، می توان برای سهامداران بزرگ خارجی در خریداری سهام محدودیت ایجاد کرد، اما اینگونه راهکارها تأثیر چندانی نخواهد داشت اگر نوعی مونوپولی بین شرکت های سرمایه گذار خارجی برقرار باشد. و این دقیقاً چیزی است که پژوهشگران مستقل در مورد پایه و اساسِ ثروت، قدرت و نفوذ سیاسی شرکت های بزرگ سرمایه گذاری جهان یافته اند. پژوهشگران دریافته اند که تعداد قلیلی از انسان ها از طریق سرمایه گذاری های کلان در چندین شرکت سرمایه گذاری بسیار بزرگ، عملاً تعداد کثیر و شگفت انگیزی از صنایع بزرگ جهان را به تملک و تحت امر خود در آورده اند.ا

برای مثال، شرکت بزرگ و معروفی چون پپسی را در نظر بگیریم. به لیست شرکت های سرمایه گذاریِ بزرگی که در این تولیدکنندۀ نوشابه های گازدار به طور کلان سهم خریداری کرده اند بنگریم. حال به لیست سهامداران بزرگِ شرکت کوکاکولا، یعنی رقیب پپسی، بنگریم. با توجه به تشابه لیست سهامداران عمده در شرکت پپسی و شرکت کوکاکولا، این دو شرکت در واقع متعلق به یک گروه از سرمایه داران اند. درصد مالکیت سهامدارانِ بزرگ، در هر دو شرکت، بیش از 70 درصد است. پس مدیریت پپسی و کوکاکولا هر دو عمیقاً متأثر از خواسته های این شرکت های سرمایه گذاری بزرگ اند. نکتۀ جالب توجه دیگر اینکه، این شرکت های سرمایه گذاری، سهامداران عمده در یکدیگر نیز هستند! یعنی شاید در ظاهر این شرکت ها به طور جداگانه سهامداران پپسی و کوکاکولا شده اند، اما در واقع هیچ رقابتی بین این شرکت ها نیست و همه با هم مونوپولی پنهانی را تشکیل می دهند که به چشم نمی آید.ا

مثلاً شرکت «بلک راک» را در نظر بگیریم که هم از سهامداران بزرگ پپسی است و هم از سهامداران عمده در کوکاکولا. لیست سرمایه گذاران عمده در بلک راک را بنگریم. «استیت استریت» شرکت دیگری است که به طور کلان در پپسی و کوکاکولا سهم خریداری کرده است. لیست سهامداران در این شرکت را بنگریم. سهامداران «بانک آمریکا» و «برکشایر هثوی»، یعنی دیگر سهامداران عمده در پپسی و کوکاکولا، را نیز بررسی کنیم. «ونگارد» نیز یکی دیگر از این شرکت های بزرگ است، اما اطلاعات چندانی در مورد این شرکت بزرگ موجود نیست. پس می بینیم که این شرکت ها، که تعدادشان به این چند نمونه محدود نمی شود، در واقع متعلق به گروهی از انسان هاست که برای مخفی نگه داشتن هویت خود، در پس شرکت های سرمایه گذاری پنهان شده و در سراسر جهان به خریداری سهام در شرکت های بزرگ در تمامی حوزه های اقتصادی پرداخته اند. پس اگر چه اینها در ظاهر چند شرکت متفاوت به نظر می رسند، اما در واقع، با کمک هم، مونوپولی فراگیر و نافذی را تشکیل می دهند. ناگفته نماند که این شرکت ها غالباً بانک های سرمایه گذاری «وال استریت»، یعنی تالار بورس نیویورک، اند که در دنیای سیاست نیز صاحب نفوذ و تعیین کننده اند. این بانک ها با بانک جهانی و بانک مرکزی آمریکا نیز بی ارتباط نیستند.ا

در ارتباط با پاندمی دروغین کرونا، که با برنامه ریزی بسیار دقیق و همکاری سازمان های بین المللی مثل سازمان بهداشت جهانی، خبرگزاری های بزرگ مثل رویترز و روزنامه های مشهور مثل نیویورک تایمز، شرکت های بزرگ فناوری مثل گوگل (آلفابت)، مایکروسافت، فیس بوک و توئیتر، و اکثریت قریب به اتفاق دولت های جهان انجام گردید و به بهانۀ آن میلیاردها واکسن در جهان فروخته و تزریق شد، بررسی سهامداران عمدۀ شرکت های بالا خالی از عبرت نیست. در این رابطه، شناسایی سهامداران عمده در شرکت های بزرگ واکسن سازی نیز آموزنده است. بررسی کنیم: فایزر، مدرنا، جانسون اند جانسون و آسترازنکا. اما آیا ما ایرانیان می توانیم آسوده خاطر باشیم که با خریداری عمدۀ واکسن های تزریق شده در کشور از شرکت چینی سینوفارم، پشیزی به ثروت و قدرت و نفوذ این شرکت ها نیفزوده ایم؟ به سهامداران عمدۀ شرکت سینوفارم نیز نگاهی بیفکنیم. در ارتباط با کلاهبرداری جهانی کرونا، جا دارد که سهامداران عمدۀ چند تولید کنندۀ بزرگ تست های نامعتبر پی سی آر را هم شناسایی کنیم، مثل اجیلنت، ترموفیشر و فولوئیدایم (آمریکا) و کیاجن (آلمان). ا

شکی نیست که با استقرار بورس سهام در کشورها و گشودن مرزهای آنها به روی سرمایه گذاران خارجی، دیگر فرقی نمی کند که شرکت هایی که در کشور ما سرمایه گذاری می کنند هندی، ژاپنی و چینی اند یا اروپایی و آمریکایی. بسیاری از شرکت های غیر غربی نیز سهامداران عمدۀ جهانی دارند که بی شک بر تصمیمات آنان اثرگذار اند و از سود حاصل از این شرکت ها بهره می برند. مثلا شرکتی هندی موسوم به «تاتا استیل» در صنایع فولاد ایران سرمایه گذاری کرده است. به سهامداران عمدۀ این شرکت نگاه کنیم.ا

حال برای دستیابی به شناخت دقیق تری از ابعاد آسیب پذیری کشورهای وابسته به تجارت جهانی، سهامداران عمده در چند کارتلِ غذا و دلالان بین المللیِ دیگر نیازهای اساسی مردم را نیز شناسایی کنیم. مثلاً شرکت های بزرگی چون «فیلیپ موریس»، «کان اَگرا» و «آرچر دانیال» را در نظر بگیریم. هویت سهامداران عمده در این شرکت ها را به ترتیب در اینجا، اینجا و اینجا ببینیم.ا

پس با برقرار شدن بورس در کشورها، ابتدا مکانی برای سرمایه گذاری اندوخته های نسبتاً خرد شهروندان به طمع کسب سود به وجود می آید. اما این سرمایه گذاران خرد در حالی که تقریبا هیچ تأثیری بر تصمیمات مدیریتِ شرکتی که در آن سهم خریده اند ندارند، با حمایت و همکاری سیستم بورس در کشور خود، در واقع زمینه نفوذ بانکداران بزرگ وال استریتی را در کشور خود فراهم می کنند، شرکت هایی که با سرمایه گذاری های کلان خود، عملاً صنایع و معادن داخلیِ مورد نظر را تحت امر خود در می آورند. به جای افتادن به این دام استعماری، سرمایه گذاران خرد هر کشور می توانند با هوشیاری و سربلندی اندوخته های خود را در آبادانی و اشتغالزایی محلی در شهر یا روستایی که در آن زندگی می کنند سرمایه گذاری کنند و از این طریق نه تنها به ثروت و قدرت این شرکت های قدرت طلب نیفزایند، بلکه با کمک به خودکفایی و خوداتکایی محلی و استانی، کشورشان را در برابر آسیب های ناشی از وابستگی به تجارت جهانی که توسط همین شرکت های بزرگ کنترل می شود مصونیت ببخشند.ا

بورس مانند هر سیستم تحمیلی دیگر در توسعه، از احساساتی چون تحقیر، ترس و طمع برای کنترل ذهنی و رفتاری مخاطبین خود بهره می گیرد. از یک سو، آحاد مردم به طمع کسبِ سود بسیار ناچیز که برای آنان چشمگیر به نظر می رسد تن به حمایت از شرکت های سهامی عام و در نتیجه چپاول دارایی های مشترک سرزمینی خود می دهند. از سوی دیگر، مسئولین از ترس اینکه در عرصه های بین المللی «عقب مانده» و «توسعه نیافته» خطاب شوند، به دام تحقیرِ استعمارگران می افتند و چنین سیستم عمیقاً استعماری را می پذیرند و حتی به داشتن آن افتخار می کنند. نتیجۀ این همکاری و هم افزاییِ ناآگاهانه بین مردم و مسئولین کشورها، گشوده شدن راه نفوذ بر شرکت های بزرگ سرمایه گذاری است که مسلما بر خلاف منافع ملی کشورها و در راستای تحکیم انحصار و قدرت طلبی خود عمل می کنند. راه رهایی از اینگونه فریب ها در توسعه، افزایش آگاهی عمومی در مورد توهم «شکاف اطلاعاتی» است تا همبستگی و هماهنگی بین مردم و مسئولین از روی آگاهی و در مسیر منافع کشور در زمان حال و برای نسل های آتی باشد.1

از مونوپولیِ تجاری تا «حکومت جهانی» راه چندانی نیست!ا

پاندمی دروغین کرونا نشان داد که تعداد قلیلی از انسان ها، از طریق ترویج تستی جعلی به نام «پی سی آر»، ایجاد سانسور شدید رسانه ای، استفادۀ ابزاری از سازمان بهداشت جهانی و نخبگان مزدور آن در ایجاد رعب و وحشت جهانی قادرند میلیون ها نفر را وادار به پوشیدن ماسک و تعطیلی کسب و کارهای خود و پذیرفتن ضرر و زیان فراوان کنند. این موفقیت بزرگ به انحصارطلبان جسارت داده است که در چارچوب سازمان بهداشت جهانی در صدد تدوین پیمانی بین المللی بر آیند که به موجب آن، با ادامۀ بحران ساختگی کرونا و یا رخداد پاندمیِ ساختگی دیگری در آینده، این سازمان بتواند دولت هایی که تزریق واکسن را بر شهروندان خود اجبار نمی کنند و یا در تعطیل کردن کسب و کارها و محدود کردن تردد شهروندان از فرمان های آن سازمان پیروی نمی کنند را تحت تحریم های شدید قرار دهد. علاوه بر این، بر اساس اظهارات یکی از کارکنان سابق سازمان بهداشت جهانی، «کد کیو-آر» که استفاده از آن برای شناسایی واکسن زده ها در جهان رواج یافته، در واقع مبنای سیستم دیجیتالی جهانی ای است که از طریق آن، سازمان بهداشت جهانی به جمیع داده های شخصی افراد، در سراسر جهان، مثل شغل، درآمد، حساب های بانکی، سلایق، خریدها، فعالیت های اجتماعی، مالکیت اموال منقول و غیرمنقول و غیره، از طریق شبکه جهانی اینترنت دسترس خواهد داشت. ایجاد چنین سیستم الکترونیکیِ فراگیر به این سازمان توانایی خواهد داد که افرادی که مطیع نباشند را در معرض انواع تنگناها، مثل مسدودسازی دسترس ایشان به حساب بانکی خود و یا منع آنان در خریداری چیزها برای رفع نیازهای اساسی خود، قرار دهد.ا

اگر این سناریوی عجیب چند سال پیش مطرح می شد، داستانی تخیلی و مضحک به نظر می آمد. اما اجرای برق آسای مراحل پیاپی پاندمی دروغین کرونا و تحمیل محدودیت های تحقیرآمیز آن در دو سال اخیر از طریق ایجاد رعب و وحشت عمومی و اجبار بی چون و چرای دولت ها و نظام پزشکی کشورها در پیروی از این سازمان در برقراری قرنطینه و به تعطیلی کشاندن اقتصاد کشورها نشان داد که تلاش برای اجرای چنین نقشۀ ضد بشری به منظور کنترلِ حتی اساسی ترین فعالیت های روزانۀ آحاد مردم چندان بعید نیست. خوشبختانه تعدادی از نمایندگان کشورهای مخالف، از جمله تعداد کثیری از کشورهای آفریقایی، برزیل، ایران، چین و روسیه، با ابراز مخالفت صریح خود، سازمان بهداشت جهانی را در پیگیری این طرح ضد بشری، موقتاً، به عقب نشینی وادار کرده اند.ا

Multi-stakeholderism: a corporate push for a new form of global governance

حکومت ذینفعان: زورگویی شرکت های بزرگ برای تحمیل نوع جدیدی از حکمرانی جهانی

ا«حکومت ذینفعان»، اصطلاحی که گاه با عبارت «شراکت بخش خصوصی و بخش دولتی در حکمرانی» نیز به آن اشاره می شود، دستورالعملی برای تحقق شعاری است که طی چند سال گذشته توسط «مجمع جهانی اقتصاد» تبلیغ شده است. این شعار که قبلا با نام «اقدام برای بازطراحی جهانی» شناخته می شد امروز با عبارتِ کوتاه تر «گرِیت ری-سِت» (به معنی: پاک کردن هر چه در گذشته بوده و طرحی کاملا نو در انداختن) ترویج می شود. در این رویکرد انحصارطلبانه به حکمرانیِ جهانی، هیچ نقشی برای شهروندان عادی جهت تعیین سرنوشتِ خود و سرزمینِ خود متصور نیست. «حکومت ذینفعان» یعنی اینکه کشورها با سیاست هایی اداره می شوند که از سوی سرمایه داران بزرگ به دولت ها دیکته می شود، سیاست هایی که در میان مدت و دراز مدت شرکای بخش خصوصی (یعنی شرکت های بزرگِ مداخله گر) را به ثروتِ کلان تر و قدرت فراگیرتر می رساند و شهروندان عادی جهان را در فقر و وابستگی نگه می دارد. این مقاله، از دیدگاهی علمی، به تحلیل این رویکردِ قدرت طلبانه به حکمرانی جهانی می پردازد و آن را تلاشی برای از میان بردن آزادی های اجتماعی مردم، نابودی استقلال دولت ها، زدودن قانونمندی از فرآیندِ ادارۀ امور و ضربه به مسئولیت پذیری و پاسخگویی در سیاستگذاری ها می شناسد.ا

قابل ذکر است که مدیر عامل شرکتِ بزرگ سرمایه گذاری «بلک راک»، آقای «لارنس فینک» و جمعی از مدیران ارشد شرکت هایی که بلک راک (یا دیگر شرکت های سرمایه گذاری بزرگی که از آنها در بالا نام برده شد) در آنها سهامدار عمده اند، مثل پپسی، شرکت رایانه سازیِ «دِل تکنولوژی» و شرکت هلندی «دی اس ام»، از جمله اعضای هیئت مدیرۀ مجمع جهانی اقتصاد اند. علاوه بر این رهبران تجاری، تعداد قابل توجهی از رؤسای بانک های مرکزی از کشورهای مختلف و رییس صندوق بین المللی پول نیز در هیئت مدیره این مجمع عضویت داشته یا دارند.ا

Film: The Corporation

فیلم: شرکت های سهامی عام

تاریخ پیدایش و قدرت گرفتن شرکت های سهامی بزرگ که سهام آنها در تالارهای بورس جهان خرید و فروش می شود را در این فیلم پرمخاطب ببینید. در این مستند (به زبان انگلیسی) روشن شده است که چگونه همۀ عوامل درگیر، از مدیران ارشد شرکت های بزرگ جهان گرفته تا دلالان تالارهای بورس و سهام داران خرد و کلان، متأثر از طمع، فقط به کسب سود می اندیشند در صورتی که می دانند که شرکتی که با آن سروکار دارند با غارت منابع سرزمینی کشورها در حال تخریب دیوانه وارِ محیط زیست، سیستم های حیاتی کرۀ زمین، جوامع بشری و زیستگاه های جانوری است.1

مردم سالاری با نقش آفرینی مردم و سیاستگذاری مساعد

شرکت های سهامی عام دارای تاریخی پرفراز و نشیب اند. بسیاری از پدیده هایی که به «استعمار کهنه» نسبت داده می شود، مثل جنگ های تجاوزکارانۀ قدرت های استعماری در قارۀ آسیا و آمریکا از قرن 17 به بعد، به دست این شرکت ها انجام می شده است. شرکت هایی چون شرکت هند شرقی هلند، شرکت هند شرقی انگلیس و غیره در واقع شرکت های سهامی عام بودند که با فروش سهام به سهامداران خرد و کلان به غارت مستعمرات اروپا می پرداختند. در بخشی از این گزارش، به چگونگی پیدایش این شرکت ها، پیش از قرن 17 و تغییر کاربری آنها در این قرن و سپس دلایل افزایش نفوذ آنها در قرن 20 پرداخته شده است. ا

مردمی سازی اقتصاد با احیای دارایی های مشترک، چرا و چگونه

در این مقاله بخوانید که چگونه برخی از جوامع به جای پیوستن به تاراج منابع طبیعی کشورشان به سود بیگانگان، با احیای پیوند با سرزمین و روش های مشارکتیِ حفاظت و بهره برداری از دارایی های مشترک سرزمینی خود، در مسیر تحقق خوداتکایی و خودکفایی جوامع خود گام بر می دارند.ا

جهانی سازی: طرحی برای سلطۀ شرکت های جهانی و نابودی حاکمیت دولت ها

سال ها پیش از وقوع پاندمیِ ساختگی کرونا، برخی صاحبنظران در مورد خطر استیلایِ جهانیِ شرکت های بزرگ و نابودی حاکمیت دولت ها مطالبی منتشر کرده بودند. اگر چه شاید در آن زمان این احتمال از سوی بسیاری از مخاطبان به عنوان «توهم توطئه» رد می شد، اما با شواهدی که در بالا در مورد مونوپولیِ گسترده ای که در تمامی حوزه های اقتصادی و تجاری به وجود آمده است بتوان به ابعاد گوناگون چنین فکری که هم اکنون به واقعیت بدل شده است از نو اندیشید.ا