اادر خدمت اصلاح الگوی مصرف

سایت اطلاع رسانی اسفندیار عباسی

صفحه اصلی    معرفی سایت    تازه های سایت    همکاری با سایت   درباره اسفندیار عباسی    تماس با ما

مقاله ها و پیوندها:    بخش اول - آلودگی اطلاعاتی    بخش دوم - توسعه محلی 

خدمات پشتیبانی پژوهش            خدمات پشتیبانی نشر             خدمات پشتیبانی توسعه محلی

 برای پژوهشگران          برای اولیا و مربیان           برای برنامه ریزی و سیاستگذاری       

    ا مقاله ها و پیوندها - آلودگی اطلاعاتی ا

مقدمه

فشار خون

دیابت نوع دو

آلودگی هوا در کلان شهرها

علم (و سیاستِ) پژوهش نمک

سه دهه جنجال بر سر فواید کاهش نمک در تغذیه که به صورت باور حاکم در جامعه جایگیر شده نشان می دهد که چگونه فشارهای سیاسی می تواند مانع پیشبرد مطالعات علمی و دستیابی به درکی درست از واقعیات شود. امروزه تقریبا همه از اهمیت رژیم غذایی صحیح دم می زنند. از مسئولانِ بهداشت کشور [آمریکا] گرفته تا خویشاوندان دلسوز و غریبه ها در کوچه و بازار همه چند توصیه بهداشت، حاضر و آماده، در چنته دارند که در اولین فرصت آن را به دیگران عرضه می کنند. بیشتر بخوانید. اسنتسنبتسنتسیت نتنسی یت سنیتنسیت نستی 

فشار خون و بیماری های مرتبط - ادامه (نقش نمک تصفیه شده)ا

علاوه بر نظرات ضد و نقیض علمی، آنچه در نکوهشِ نمک در منابع اطلاعاتی رسمی گفته می شود با دانش تجربی ما ایرانیان نیز مغایرت دارد: در فرهنگ کهن ما استفاده از نمک، به میزان نسبتا بالا، برای نگهداری و چاشنی غذا متداول بوده است. فقط اخیرا ما شاهد بروز فشار خون و بیماری های مرتبط با آن در مقیاسی بی سابقه بوده ایم. مثلا، کاربرد نمک  در  نگهداری  درازمدت  از  ماهی (ماهی شور)،  سبزیجات و صیفی  جات (شور) و لبنیات (پنیر و کشک) از روش های زمان آزمودۀ فرهنگ تغذیه سنتی ماست. وانگهی، رهبران دینی ما در دستورات خود از دیرباز بر خوردن نمک در هنگام صرف غذا تاکید کرده اند. این عالمان نه تنها نمک را برای خواص غذایی، بلکه به لحاظ خواص دارویی آن نیز توصیه کرده اند. به نقل از دانش نامه احادیث پزشکی، از توصیه های بهداشتی پیامبر  اکرم  حضرت  محمد (ص)  است که: «هر کس پیش از هر چیز و پس از هر چیز نمک بخورد، خداوند سیصد و سی  نوع بلا را که کمترینش جذام است از او بر می دارد.» از حضرت امام باقر (ع) نیز نقل است که اگر مردم می دانستند که در نمک چه خواصی هست، خود را جز به آن مداوا نمی کردند. از این روایات آشکار است که تاکید این معصومین بر استفاده از نمک بوده و نه بر پرهیز از آن. ¹درتنیسنت سنتیستنت سیدیو  منستی منتسمینتس تیتنت سنتنتس ینتس ینتس نیتس ینت سنیتس ینت

  به راستی ریشه این تناقض بینِ مطالعاتِ به اصطلاح علمیِ مندرج در منابع اطلاعاتی پزشکی دنیا و دانش تجربی ما ایرانیان در چیست؟ برخی از پژوهشگران مستقل معتقدند که مطالعاتِ نمک، همانند تحقیقات علمی در مورد بعضی دیگر از مواد غذاییِ سلامت زا چون روغن حیوانی، دستخوش انگیزه های تجاری و سیاسی بوده است. این انگیزه ها به قدری قوی است که بسیاری از دانشمندان آشکارا به تحریف نتایج تحقیقات خود دست زده اند. گِری تابز، نگارنده مقاله زیر، در تحلیلی  تاریخی در مورد پژوهش های منتشر شده در مورد ارتباط نمک و فشار خون، جدال بین سازمان های دولتی آمریکا و برخی پژوهشگران آن کشور را بررسی می کند. مستندات ارائه شده در این مقاله در خصوصِ تاثیر انگیزه های تجاری و سیاسی بر روند مطالعات و انتشارات علمیِ نمک آموزنده است. ترجمه کامل این مقاله در سری مقالات «واقعیت وارونه» در ماهنامه سنبله در ایران به چاپ رسیده است.  ت. تممنمینب یکمبنسمینب سدئمبنکسمبنس بسنبسمنسبمنبنتین شتنتیه سمیه ثه بهثه بمثه

Gary Taubes. "Biomedicine: The (Political) Science of Salt"  Science 1998 281, no. 5379, 898-907 [accessed March 22, 2009] برگردان فارسی   

محقق مستقلِ دیگری به نام ویویان بردشا-بلک معتقد است که دلیل این تناقض فاحش را  باید اساسا در نوع نمک جست. نمکی که در جوامع مدرن در دسترس عموم  قرار گرفته (و همچنین نمکی که در آزمایشات علمی مورد  استفاده قرار می گیرد) از نوع صنعتی آن است که فاقد املاح سلامت زای موجود در نمک طبیعی است. نمک تصفیه شده (کلرید سدیم) نمکی است که عمدتا برای مصارف صنعتی تهیه می شود و برای استفاده غذایی بشر مناسب نیست. ددردمرنعهبتنیتسمنیتس نتیسمنتیمنتب سمینتبسنمتب سمنیبتسهسم بسم بسمیتبسمبتسمبتبسمنتسب

Vivienne Bradshaw-Black. "The Right-Salt Diet" Nutrition (February 2005), no. 108

در این مقاله نگارنده نمک طبیعی را مشابه با پلاسمای خون توصیف می کند و آن را، در تایید دانش تجربی گذشتگان و دستورات بزرگان دین ما، نه تنها یک ماده غذاییِ مهم برای حفظ سلامتی بدن بلکه عاملی شفا بخش می داند. به نقل از او، معمولا 25 درصد نمک بدن در استخوان ها ذخیره می شود. در صورت کمبود نمک، بدن ناگزیر از این ذخیره برداشت می کند که نتیجه این فرآیند پوکی استخوان است. نگارنده همچنین نقش نمک طبیعی در کارکرد درست سلول ها و پیامد کمبود آن که به شکل دیابت نوع دو و سکته قلبی بروز می کند را به زبانی ساده در این مقاله شرح داده است. دندبیندسین بسبخه سخه خهبس سحخبه سخیب هس بخهس بخهبس بستس منیب سیمت ینتسنت

نگارندگان مقاله زیر اثر زیانبار کلرید سدیم (نمک تصفیه شده) در ارتباط با فشار خون را به زبانی تخصصی تر شرح می دهند. بر اساس یافته های این دو پژوهشگر، سدیمی که همراه با کلر وارد بدن می شود موجب بالا رفتن فشار خون می شود ولی عنصر سدیم، وقتی همراه با املاح و عناصر دیگر باشد، تاثیر زیانباری بر فشار خون ندارد. ت نینتس نتس نتی نتسینت سینت سینت سینت سین ت سینت سینت نتستیتنت نسنتی نتسیتنتسب

T.A. Kotchen and Jane Morley Kotchen.  "Dietary Sodium and Blood Pressure: Interactions with other nutrients" The American Journal of Clinical Nutrition 1997, no. 65(suppl), 708S-711S

به طور کلی نمک تصفیه شده نمکی ساده و صنعتی است که بخش عمده تولید جهانی آن در صنایع مختلف از جمله کاغذ سازی، نساجی و شوینده ها به مصرف می رسد. اما نمک طبیعی کریستالِ پیچیده ای متشکل از 84 عنصر و املاح ریز مغذی (املاح تریس) است. اگر چه مقادیر این عناصر در سنگ نمک بسیار کم است اما وجود آنها در تغذیه روزانه و همچنین در فرآیند جذب نمک در سلول برای سلامتی بدن کاملا ضروری است. علاوه بر سدیم و کلر، نمک طبیعی همچنین شامل کلسیم، سیلیکم، منیزیم، منگنز، آهن، مس، روی، نقره و ید است. نمکی که برای کاربرد در صنعت مطلوب است، به لحاظ از دست دادن این عناصر مهم در فرآیند تصفیه، موجب اختلال در جذب سلولی و بروز بیماری های مختلف در بدن انسان می شود. ددربینندی نسیدنسید نسید سنید سیندسیندس ینیدذد ذئدذئ دذئذد نثنثدثتتنت

سیاهه ای از نخبگان علمیِ سرشناسی که در ایجاد ابهام در مورد نمک طعام شرکت داشته اند منتشر شده است. ارتباط مالی این نخبگان با صنعتِ نمک تصفیه شده و صنعت داروسازی نیز در این سیاهه مشخص شده است. ایتسنتست سینتسینت سیت سیت سی سینت سینت سنیت سنیت سنیت نستی نسی

 افزودن ید به نمک به منظور جلوگیری از بیماری گواتر تحول جدید دیگری است که به باور پژوهشگرانِ مستقل، عوارض بهداشتی مرتبط با نمک تصفیه شده را پیچیده تر کرده است. تیتتسنت سنت ینستینست ینست ینست ینست نیست ینت سنیت نست نست ینست ینست ینس تینس ینس نی سن ینس یسن ی

_______________

پی نوشت

م1. محمد محمدی ری شهری. دانش نامه احادیث پزشکی جلد 2 (دسترسی در 1 فرودین 1388)3

 بازگشت به متن

 بیشتر   3    2    1